Pobierz
najnowszy numer

Newsletter

Zapisz się do naszego Newslettera, aby otrzymywać informacje o nowościach z branży!

Jesteś tutaj

EIB - rozproszony system zarządzania budynkiem (cz. 2)

Printer Friendly and PDF

W numerze 3. Zabezpieczeń rozpoczęliśmy cykl artykułów na temat Europejskiej Magistrali Instalacyjnej (ang.: European Installation Bus, EIB). Jest to technologia wykorzystywana najczęściej w zastosowaniach innych niż elektroniczne systemy bezpieczeństwa, głównie ze względu na jej otwarty charakter. Choć w wielu przypadkach nie gwarantuje wystarczającego stopnia zabezpieczenia przed nieautoryzowaną ingerencją, to jednak umożliwia także zarządzanie systemami, związanymi z ochroną życia i mienia w budynkach. Część pierwsza artykułu pozwoliła PT Czytelnikowi na usystematyzowanie podstawowych wiadomości o systemie EIB i zasygnalizowała możliwości zastosowań tego wygodnego i mającego wiele zalet rozwiązania. W części drugiej zostaną omówione stosowane w tym systemie urządzenia, a w kolejnej – zagadnienia związane z wzajemną komunikacją pomiędzy nimi. Część ostatnia będzie poświęcona zastosowaniom EIB w praktyce.

CZęść 2. Urządzenia w systemie EIB

Urządzenia sterujące

Przez urządzenie sterujące w systemie EIB rozumie się każde urządzenie, które wysyła sygnał (telegram) do magistrali. Sygnał ten może być wysłany przez urządzenie automatycznie, programowo lub „ręcznie”, na skutek interwencji człowieka (np. przez przyciśnięcie przycisku).

W systemie EIB można wyróżnić następujące urządzenia sterujące:

  1. przyciski jednokrotne lub wielokrotne, które mogą wykonywać różne funkcje w zależności od zastosowanej wersji programu aplikacyjnego. Przyciski wysyłają informację (telegram) na magistralę po naciśnięciu krótko lub po dłuższym przytrzymaniu. Prawa strona przycisków może działać niezależnie od lewej (podobnie góra i dół przycisku), co można zaprogramować. Bardzo często przyciski wyposaża się w dodatkowe funkcje sterujące. Używając przycisków, można sterować oświetleniem lub żaluzjami,
  2. pasywne czujki ruchu wyposażone w czujniki podczerwieni (PCP). Wysyłają sygnał do magistrali po naruszeniu strefy chronionej, podobnie jak w systemach alarmowych. Czujki ruchu lub obecności wykorzystuje się do sterowania oświetleniem, ogrzewaniem lub w zarządzaniu bezpieczeństwem,
  3. odbiorniki sygnałów z pilota podczerwieni IR,
  4. regulatory temperatury z termostatami. Regulator wraz z urządzeniami wykonawczymi utrzymuje zadaną temperaturę w pomieszczeniu, może wykorzystywać różne algorytmy sterowania (np. załącz/wyłącz). Regulatory temperatury bardzo często montowane są w przyciskach z możliwością wyświetlania regulowanych parametrów,
  5. zegary z możliwością ustawień dziennych, tygodniowych, miesięcznych lub rocznych. Stosowane są w sterowaniu nadrzędnym oświetleniem, ogrzewaniem lub w kontroli dostępu,
  6. moduły wejść analogowych – urządzenia przetwarzające sygnał analogowy na informację cyfrową do magistrali EIB. Wykorzystywane są do przetwarzania sygnałów z czujników analogowych, np. temperatury lub natężenia oświetlenia, kanały w tych wejściach mogą być konfigurowane programowo jako znormalizowane napięciowe 0–10 V lub prądowe 0–20 mA,
  7. moduły wejść cyfrowych (binarnych) – urządzenia przeznaczone do odczytywania stanu styków przekaźników i przetwarzania ich na sygnał magistrali EIB. Wejścia binarne mogą obsługiwać styki bezpotencjałowe (zwarcie lub przerwa) albo napięciowe – 230 V AC lub 24 V DC,
  8. stacja pogodowa – urządzenie złożone, przetwarza dane otrzymywane z uniwersalnego czujnika temperatury, deszczu i siły wiatru na sygnały (telegramy) magistrali EIB,
  9. terminal strefy – urządzenie, do którego podłącza się pasywne detektory, jak np. kontaktrony, czujki zbicia szyby, czujki zalania lub dymu.
Urządzenia wykonawcze

Urządzenia wykonawcze odbierają sygnały (telegramy) z magistrali EIB i wykonują określone czynności. Mogą działać jak stycznik z możliwymi do wyboru stykami (fazami) do załączenia. Mogą też wytwarzać znormalizowane sygnały analogowe do sterowania dalszymi urządzeniami albo wizualizować informację z magistrali EIB. Aby je określić często używa się w naszym kraju pochodzącego z Niemiec i niezbyt udanego określenia „aktory”.

Do urządzeń wykonawczych w systemie EIB zalicza się:

  • wielokanałowe moduły wyjść binarnych ze stykami bezpotencjałowymi lub ze stykami obciążanymi prądowo, działające jak inteligentne przekaźniki z programowym wyborem kanału. Możliwe jest wprowadzanie opóźnienia załączenia lub wyłączenia kanału, a także logicznych zależności między kanałami. Urządzenia mogą wysyłać do magistrali tzw. status, czyli informację o stanie styków (a więc o załączeniu lub niezałączeniu urządzenia),
  • moduły wyjść analogowych dostarczające znormalizowanych sygnałów analogowych prądowych lub napięciowych, parametry wyjść ustawiane są programowo,
  • ściemniacze i sterowniki ściemniania oświetlenia, do regulacji natężenia oświetlenia lamp żarowych lub jarzeniowych. W celu umożliwienia sterowania dużymi grupami lamp stosowane są dodatkowe moduły rozszerzające nawet do mocy około 30 kW w jednej linii,
  • sterowniki żaluzji pionowych lub poziomych. Możliwe są dwa tryby pracy w zależności od otrzymanych z magistrali telegramów. Pierwszy rodzaj telegramu powoduje całkowite podniesienie lub opuszczenie rolet, a drugi umożliwia zatrzymanie rolet w trakcie ruchu lub manewrowanie poziomymi lamelami w żaluzjach poziomych. Sterowanie żaluzjami zależy od krótkiego lub długiego w czasie naciśnięcia przycisku sterującego,
  • wyświetlacze informacji (rys. 4.), które wyświetlają komunikaty o stanie urządzeń w systemie EIB; niektóre mają możliwość oprócz wizualizacji także modyfikacji parametrów na ekranie komputera.

Panel Kontrolny w systemie EIB (ABB) Na rys. 3. pokazano pełną strukturę systemu rozproszonego EIB. W systemie tym znajduje się duża grupa urządzeń sterujących, które wysyłają komunikaty do magistrali sytemu. Jak widać, czujniki natężenia oświetlenia, temperatury i wilgotności wytwarzają sygnały ciągłe w czasie (analogowe) i dlatego wymagają współpracy z wejściami analogowymi do przetworzenia mierzonej wielkości fizycznej na telegram w magistrali EIB.

Istnieje też duża grupa czujek zapewniających bezpieczeństwo w zarządzanych budynkach. Należą do niej czujki stłuczenia szyby, czujki wibracyjne, detektory dymu lub gazu oraz przycisk alarmowy przywołania. Dla tej grupy czujek stworzono specjalne urządzenie, tzw. terminal strefowy, który z nią współpracuje.

Bardzo istotną nowością jest możliwość wykorzystania krążących w systemie informacji do wizualizacji procesów w systemie EIB na tablicach synoptycznych lub na ekranach komputerów.

Ustalenie rodzaju pracy urządzenia sterującego i jego parametrów następuje przy wykorzystaniu przyjaznego oprogramowania ETS (EIB Tool Software).

Urządzenia wykonawcze podłączone są do magistrali EIB, z której otrzymują rozkazy. Dołączona jest do nich też sieć elektroenergetyczna. Zasilanie urządzeń końcowych, np. ogrzewania elektrycznego, wentylatora czy żarówki, następuje poprzez urządzenie wykonawcze EIB.

System EIB dzięki dużej różnorodności urządzeń sterujących i wykonawczych oraz możliwościom monitorowania stał się bardzo atrakcyjnym systemem do zarządzania bezpieczeństwem i komfortem w budynkach.

Znając już najczęściej używane urządzenia sterujące i wykonawcze w systemie EIB, można podać ich symbole, stosowane na schematach elektrycznych projektowanych instalacji. Symbole te zestawiono na rys. 2 .

Symbole elementow magistralnych EIBdr hab. inż Jerzy Mikulik – prof. AGH

Literatura

  • Kastner D.: EIB Installation Bus System, Huethig GmbH, KG, Heidelberg, 2000.
  • Handbuch Gebäudesystemtechnik. T. 1. Grundlagen, T. 2. Anwendungen, Frankfurt nad Menem, ZVEI-ZVEH, 1997.
  • Florczykiewicz T., Góralczyk M.: Automatyczne sterowanie oświetleniem przy wykorzystaniu systemu magistralnego EIBus, praca dyplomowa mgr, Politechnika Krakowska, 2004.
  • Petykiewicz P.: Technika systemowa budynku instabus EIB. Podstawy projektowania, WZ Graf, Warszawa, 1999.
  • Petykiewicz P.: Nowoczesna instalacja elektryczna w inteligentnym budynku, COSiW SEP, Warszawa, 2001.
  • Mikulik J., Jakubas W.: Badania sygnałów w magistrali systemu EIB, 2nd International Congress on Intelligent Building Systems, Politechnika Krakowska, Kraków, 2002.
  • Materiały firmowe ABB.

Redakcja dziękuje firmie ABB za udostępnienie fotografii.

Zabezpieczenia 4/2007 

Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów bez zgody redakcji zabronione / Zasady użytkowania strony