Pobierz
najnowszy numer

Newsletter

Zapisz się do naszego Newslettera, aby otrzymywać informacje o nowościach z branży!

Jesteś tutaj

Ochrona osobista (cz. 3). Taktyka i technika ochrony osób

Printer Friendly and PDF

Bodyguard jako najważniejsze ogniwo w systemie ochrony VIP-a

Bodyguard to strażnik ciała lub strażnik życia. W literaturze sensacyjnej, zwłaszcza anglojęzycznej, pojawia się słowo „goryl". Zdaniem profesjonalistów określenie to jest tak samo obraźliwe, jak nazwanie policjanta gliną czy dziennikarza pismakiem. Wielkie mięśnie, szybkie oko, sprawne ręce to cechy wyróżniające goryli - osiłków bez większego przygotowania. Bodyguard to przede wszystkim osoba myśląca, odpowiedzialna. Działanie w służbie ochrony osobistej to zaledwie 20 proc., 80 proc. stanowi zapobieganie, prewencja, a w tej kwestii sprawność fizyczna, siła i wygląd nie zawsze są najważniejsze. Bardzo ważne jest wyszkolenie i ciągłe samodoskonalenie. Trenować trzeba przez cały czas wykonywania tego zawodu. Jeżeli trening jest zły, praca również nie będzie należała do najlepszych.

Bodyguard w swojej pracy powinien kierować się następującymi zasadami[1]:

  • Zasada żelaznej zasady - nigdy nie powinien robić odstępstw od przyjętych przez siebie metod postępowania;
  • Zasada kameleona - powinien umieć dostosować się do otoczenia poprzez właściwy ubiór (błędem jest np. ochrona na plaży w garniturze);
  • Zasada kamiennej twarzy - nie może pokazywać po sobie, że jest zaskoczony;
  • Zasada małomówności - należy mówić tyle, ile potrzeba, to VIP ma być bardziej rozmowny niż ochroniarz;
  • Zasada pozostawania w cieniu - nie może ujawniać o sobie zbyt wielu informacji;
  • Zasada tłumienia emocji - najważniejsze jest wykonanie zadania;
  • Zasada oceny ryzyka - nie może brać na siebie zadań, których nie wykona;
  • Zasada kluczenia - dotyczy ochrony podczas przejazdów;
  • Zasada sługi i pana - VIP decyduje, gdzie pójdzie i co będzie robił, natomiast bodyguard wskazuje, jak tam się dostać i jakie środki bezpieczeństwa przedsięwziąć.

Szczególną rolę w ochronie osobistej pełnią kobiety[2]. Po pierwsze dlatego, że są miejsca, gdzie w przypadku ochrony VIP-a kobiety mężczyznom po prostu nie wypada wejść (toaleta, garderoba itp.). Zabójca wykorzystałby to bez wahania. Po drugie, do niektórych zadań kobiety nadają się lepiej niż mężczyźni. Świetnie dostrzegają szczegóły, na które mężczyźni zwykle nie zwracają uwagi. Mają intuicję, która wielokrotnie przydaje się podczas działań ochronnych. Kobiety mają łagodniejszy wygląd, są zazwyczaj lekceważone przez przeciwników, co daje im ogromną przewagę i element zaskoczenia. Przykładem jest bohaterka filmu „Na linii ognia" grana przez Rene Russo.

Wśród kobiet bodyguardów można wyróżnić dwie kategorie:

  • Ekspert od broni, walki wręcz - zwykle małe, niepozorne o dziewczęcej urodzie;
  • Seksapil - kobiety o bardzo atrakcyjnym wyglądzie, wysokie, eleganckie. 

Ubiór i wyposażenie bodyguarda

Kabura firmy Fobus
 Kabura firmy Fobus

Kabura na magazynek i kajdanki
Kabura na magazynek i kajdanki

Zestaw kamuflowany firmy Motorola
Zestaw kamuflowany firmy Motorola 

Kamizelka kuloodporna firmy JMD
Kamizelka kuloodporna firmy JMD

Bodyguard wykonujący zadania ochronne musi być odpowiednio ubrany i wyposażony. Same umiejętności nie wystarczą w przypadku starcia z dobrze wyposażonym zamachowcem. Profesjonalny bodyguard kojarzy się z rosłym, barczystym mężczyzną w garniturze i ciemnych okularach. Oczywiście w niektórych sytuacjach i typach ochrony (np. oficjalna ochrona prezydencka) strój taki jest jak najbardziej właściwy. Jednak ubiór powinien być dostosowany do VIP-a oraz do otoczenia, w jakim pracujemy. Jeżeli ochraniamy VIP-a podczas gry w tenisa, grupa ochrony osobistej również powinna być ubrana w luźną, sportową odzież. Inaczej będzie wyglądała grupa chroniąca rezydencję, inaczej jednostka wsparcia jadąca za pojazdem VIP-a.

Oficjalnym ubraniem bodyguarda jest garnitur, w skład którego wchodzi:

  • marynarka – najlepiej koloru ciemnego, bez elementów jaskrawych, odznaczających się. Musi być w miarę luźna, aby zakrywała sprzęt noszony na pasie oraz maskowała noszoną pod koszulą kamizelkę kuloodporną. Nie powinna posiadać zbyt wielu elementów, o które łatwo zahaczyć przy wyjmowaniu broni;
  • koszula – jasna, ale nie biała (zbyt się odznacza). Powinna być trochę większa niż zwykle nosimy, ponieważ pod nią musi się zmieścić kamizelka kuloodporna;
  • krawat – elegancki, ale niezbyt wyróżniający się. Dopasowany kolorystycznie do koszuli. Krawat powinien być przecięty i umocowany pod kołnierzykiem na gumce, która urwie się, gdy ktoś będzie próbował nas dusić.
  • spodnie – bez mankietów. Luźny krój, szerokie i mocne szlufki (pas musi być również szeroki);
  • buty i skarpetki – w tym samym kolorze, buty sznurowane, podeszwa koniecznie gumowa (nie może być skórzana, ponieważ jest śliska);
  • kurtka z kapturem – należy unikać długiego płaszcza, aby wygodnie można było wsiadać do samochodu i wysiadać z niego. Kolor powinien być dostosowany do garnituru.

Bodyguard nie powinien nosić czapki i rękawiczek. Nieodzownym elementem ubioru są natomiast okulary przeciwsłoneczne. Po pierwsze, chronią przed jaskrawym słońcem, poza tym przeciwnik nie wie, gdzie bodyguard w tym momencie patrzy. Wyposażenie okularów w minilusterka powoduje, że możemy obserwować, co się dzieje za naszymi plecami.

W przypadku ubioru mniej oficjalnego obowiązują te same zasady – musi być luźny, kolorystycznie stonowany, zakrywać elementy wyposażenia.

Sprzęt, który ma przy sobie pracownik ochrony osobistej, jest uzależniony od miejsca ochrony oraz stopnia zagrożenia ochranianego. Należy jednak wymienić elementy wyposażenia, które bodyguard zawsze powinien mieć przy sobie. Są to:

  1. Broń palna – pistolet, nie może posiadać elementów, które mogą przeszkadzać podczas wyjmowania. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest pistolet Glock 17, kaliber: 9 mm. Jest płaski, jego magazynek ma pojemność 17 nabojów, szkielet wykonany z polimerów powoduje, że broń jest stosunkowo lekka. Można bezpiecznie nosić ją w stanie załadowanym, ponieważ bezpiecznik znajduje się w języku spustowym. Sposób noszenia broni zależny jest od preferencji użytkownika. Jednak najbardziej sprawdzonym i skutecznym miejscem jest pas. Zasada jest następująca: broń należy nosić zawsze w tym samym, ustalonym miejscu, niezależnie, czy będzie noszona na pasie, czy na szelkach.
  2. Kabura powinna być stabilna, tak aby przy szybkim przemieszczaniu się nie wypadła z niej broń. Dobrym zabezpieczeniem jest tzw. wcisk.
  3. Środki łączności – telefon komórkowy oraz radiotelefon do łączności pomiędzy członkami bezpośredniej eskorty. Radiotelefon nie powinien być zbyt duży, aby nie zajmował miejsca pod marynarką. Powinien być do niego dołączony kamuflowany zestaw nadawczo-odbiorczy.
  4. Pakiet pierwszej pomocy – składa się z opatrunku osobistego, rękawiczek jednorazowych oraz jednorazowej maseczki do sztucznego oddychania. Jest zapakowany w foliowe opakowanie.
  5. Latarka – może to być latarka taktyczna (np. amerykańskiej firmy Surefire), jednak dobrym rozwiązaniem jest mała, poręczna latarka diodowa w kształcie długopisu. Daję siłę światła ok. 4 lumenów i jest to wystarczające do oświetlenia np. kosza na śmieci przy pirotechnicznej kontroli obiektu czy małego zaciemnionego pomieszczenia.
  6. Kamizelka kuloodporna – lekka, wykonana z kewlaru, mieszcząca się pod koszulą.

Do pozostałego wyposażenia, używanego w miarę potrzeb i będącego na wyposażeniu grupy ochrony osobistej, należą:

  • gaz obezwładniający w postaci ręcznych miotaczy gazowych;
  • paralizatory elektryczne (np. amerykański TASER);
  • kajdanki (metalowe lub jednorazowe z tworzywa sztucznego);
  • pałki wielofunkcyjne (tonfa lub tzw. baton);
  • latarki akumulatorowe, szperacze dalekosiężne;
  • neseser z ceramiczną lub kewlarową kuloodporną roletą rozwijaną w momencie ataku; nosi ją bodyguard idący bezpośrednio za VIP-em;
  • sprzęt obserwacyjny – lornetki i noktowizory;
  • sprzęt wykrywający podsłuchy, skanery itp.;
  • maski przeciwgazowe;
  • dobrze wyposażona apteczka pierwszej pomocy; powinna zawierać zestaw leków, które VIP musi przyjmować w przypadku, jeżeli cierpi na przewlekłą chorobę;
  • sprzęt do poszukiwania ładunków wybuchowych (lusterka na wysięgnikach, stetoskopy, specjalne latarki itp.).

Rozpoznawanie i analiza zagrożenia

Podstawą ochrony osobistej jest umiejętność oszacowania zagrożenia. Jeśli pozna się jego rodzaje i stopnie, będzie można właściwie określić rodzaj potrzebnych środków do zapewnienia bezpieczeństwa ochranianemu. Nie można chronić VIP-a wszędzie i przed wszystkim, ponieważ zbudowanie takiego systemu ochrony byłoby bardzo kosztowne, a co najgorsze, całkowicie pozbawiłoby go swobody. Przecież celem ochrony nie jest odizolowanie ochranianego od świata. To byłoby najprostsze, ale nie o to tutaj chodzi. Najlepsze działanie ochronne to takie, które zapewnia właściwy poziom bezpieczeństwa przy minimalnej ingerencji w normalny tryb życia VIP-a[3]. Celem oszacowania zagrożenia jest określenie istniejącego ryzyka i rozdzielenie ryzyka możliwego do uniknięcia od tego, którego uniknąć się nie da. Przecież zamach, atak na VIP-a nie jest jedynym ryzykiem. Jest najważniejszym czynnikiem, ale należy brać pod uwagę również inne zagrożenia, takie jak choroba, wypadek drogowy, pożar. Ogólnie rzecz biorąc, ochrona osobista dba o spokój psychiczny VIP-a, o jego prywatność.

Oszacowanie ryzyka powinno być porównane z zapobiegawczymi środkami ochrony, jakie mogą być zastosowane. Lepiej zapobiegać, niż naprawiać.

Podstawowymi elementami procesu szacowania zagrożenia są:

  1. Sporządzenie jasnej listy wszystkich zagrożeń, ale bez szukania dla nich rozwiązań. W miarę dopływu nowych informacji lista ta może się zmieniać;
  2. Uporządkowanie zagrożeń według stopnia niebezpieczeństwa dla VIP-a;
  3. Dobór niezbędnych środków bezpieczeństwa w celu minimalizacji tych zagrożeń;
  4. Ustalenie profilu VIP-a.

Profilowanie jest to ostatni punkt procesu szacowania ryzyka, jednak wyniki poczynionych ustaleń dotyczących osoby ochranianej mają bardzo istotny wpływ np. na listę zagrożeń oraz na środki bezpieczeństwa dostosowane do tych zagrożeń. Prawdę mówiąc, należy wiedzieć wszystko o VIP-ie, nie tylko to, co zechciał przekazać swojej ochronie. Im więcej się ona o nim dowie, tym łatwiejsze będzie oszacowanie zagrożenia (np. to, że zleceniodawca jest miłośnikiem nurkowania).

Należy przyjąć zasadę, że każda informacja, choćby wydawała się mało znacząca, może okazać się użyteczna przy szacowaniu zagrożenia. Dlatego bardzo pomocne będzie trzymanie się szablonu „Siedmiu P” (w nawiasach podano nazwy w języku angielskim):

  1. Ludzie (people).
  2. Miejsca (places).
  3. Osobowość (personality).
  4. Uprzedzenia (prejudices).
  5. Historia osobista (personal history).
  6. Poglądy polityczne i religijne (political and religious persuasion).
  7. Życie prywatne (private life).
Ludzie

Zleceniodawca może mieć różne powiązania z ludźmi, poprzez więzy pokrewieństwa, pracę itp. Znajomość ta może mieć różny charakter. Niektóre z tych powiązań mogą oznaczać problemy – np. niebezpieczny flirt miłosny w pracy, zazdrosna żona, wspólnik bez skrupułów. Zatem musimy poznać ludzi, z którymi VIP się kontaktuje.

Miejsca

Należy dowiedzieć się, gdzie VIP się urodził, gdzie mieszkał, obecnie pracuje i spędza wolny czas. Miejsca dla jednych bezpieczne, dla innych mogą takie nie być. Bodyguard zawsze musi pamiętać o związku osoby ochranianej z miejscem i wpływie tego powiązania na stopień zagrożenia.

Osobowość

Istnieją pewne typy osobowości, które po prostu przyciągają kłopoty. Są to zwykle osoby szorstkie, kłótliwe, mające wojownicze usposobienie. Tacy są często przedsiębiorcy, właściciele firm. Szybko potrafią się zaprzyjaźnić, ale równie szybko narobić sobie wrogów. Bodyguard nie musi lubić osoby, dla której pracuje, jednak wiedza o jej osobowości powinna sprawić, że ochrona będzie jeszcze bardziej czujna.

Uprzedzenia

Zwłaszcza te głęboko zakorzenione w człowieku są szczególnie niebezpieczne. Zwykle powodują reakcję łańcuchową – jeżeli np. ktoś nie lubi przedstawicieli rasy czarnej, zwykle znajdują się uprzedzeni do uprzedzonych wobec Afroamerykanów. Bodyguard powinien znać te uprzedzenia, aby w razie zagrożenia wynikającego z nich mógł właściwie zareagować. Historia osobista Powinna obejmować nazwiska ludzi, którzy znali VIP-a w przeszłości, jego dawne powiązania, historię małżeństwa (lub kilku małżeństw), służbę wojskową, miejsca zamieszkania, historię pracy zawodowej. Należy to porównać z informacjami zawartymi w źródłach publicznych (prasa, książki, encyklopedia). Bodyguard powinien znać historię chorób VIP-a, jego grupę krwi i ewentualne alergie, przyjmowane regularnie leki itp.

Poglądy polityczne i religijne

Należy poznać poglądy polityczne zleceniodawcy i jego przynależność do organizacji politycznych. Poglądy i praktyka religijna również mogą mieć wpływ na stopień zagrożenia.

Prywatne życie

Najbardziej kontrowersyjny punkt profilowania VIP-a. Musimy wiedzieć, czy nadużywa alkoholu, czy widuje się z prostytutkami, czy ma kochankę, co jada, gdzie lubi przebywać (ulubione restauracje, hotele). Lista ta powinna być bardzo dokładnie sporządzona przez służbę ochrony, a odpowiedzi na te pytania muszą być przez VIP-a udzielone zgodnie z prawdą.

*  *  *

Po oszacowaniu zagrożenia możemy przejść do następnego punktu, jakim jest połączenie zdobytych informacji i w sposób rozsądny wykorzystanie ich w planie ochrony VIP-a.

Marcin Pyclik
Absolwent WAT-u, od 10 lat pracownik ochrony osobistej

1)    Z. Struk: Bodyguard czy „goryl”, OMZ „Ochroniarz”, nr 23/1999, s. 36.
2)    Z. Struk: Kobieta bodyguard, OMZ „Ochroniarz”, nr 9/1996, s. 21.
3)    J. Raczyński: Kurs ochrony osobistej Basic IBA. Warszawa, 1996 

Zabezpieczenia 6/2006 

Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów bez zgody redakcji zabronione / Zasady użytkowania strony