Fałszywe alarmy pożarowe są poważnym problemem związanym z eksploatacją systemów sygnalizacji pożarowej. Osłabiają czujność personelu obsługującego system oraz pracowników, powodują kosztowne przestoje w zakładach produkcyjnych związane z ewakuacją pracowników, a w przypadku obiektów monitorowanych przez Państwową Straż Pożarną generują koszty związane z nieuzasadnionymi wezwaniami i odrywają strażaków od innych czynności.
Od początku procesu budowy instalacji systemu sygnalizacji pożarowej, czyli od momentu wykonania projektu, zaczyna się praca mająca na celu zapewnienie jego skutecznego działania oraz ograniczenie występowania fałszywych alarmów. Należy zadbać o odpowiednie rozmieszczenie i dobranie typów czujek, które mają być zastosowane w pomieszczeniach chronionych (w zależności od ich przeznaczenia), oraz stworzenie algorytmu działania systemu z uwzględnieniem warunków panujących w obiekcie, np. czasu potrzebnego na przyjęcie informacji i ich sprawdzenie przez obsługę. Następnie, podczas programowania działania systemu, należy zapewnić prawidłową realizację przyjętych założeń projektowych i zweryfikować ich poprawność podczas testów w trakcie uruchamiania systemu. Na etapie eksploatacji instalacji SSP należy zadbać o prawidłową konserwację zainstalowanych urządzeń.
Firma Advanced jest producentem systemu sygnalizacji pożarowej Axis EN. Aby umożliwić jeszcze większe ograniczenie liczby fałszywych alarmów przy zachowaniu wysokiej skuteczności wykrywania pożaru, wprowadziła na rynek rozwiązanie AlarmCalm.
Całość rozwiązania AlarmCam składa się z systemu sygnalizacji pożarowej Axis EN, oprogramowania Dynamix Tools i przycisku AlarmCalm.
Fot. 1. Przycisk AlarmCalm
Na zweryfikowanie alarmu, potwierdzenie go przez obsługę oraz sprawdzenie wykrytego zdarzenia potrzebny jest czas. Niezależnie od tego, czy wykorzystywany jest mały system z jedną centralą i jedną pętlą dozorową czy rozbudowany system sieciowy, informacja musi być przesłana szybko. Jeśli w przypadku czasu potwierdzenia wynoszącego 60 sekund potrzebne jest 15 sekund na przesłanie informacji przez sieć, to 25% czasu zostaje stracone. Bardzo wydajna sieć Ad-Net zapewnia bardzo szybkie przesyłanie potrzebnych informacji.
Często warunkiem odpowiedniego zaprogramowania działania elementów systemu w celu ograniczenia występowania fałszywych alarmów jest uwzględnienie skomplikowanych zależności przyczynowo-skutkowych. Specjalny moduł Config Tool w oprogramowaniu systemu Axis EN pozwala łatwo i szybko stworzyć algorytm działania systemu z uwzględnieniem wszystkich opcji w celu wyeliminowania fałszywych alarmów.
Na pętli dozorowej SSP Axis EN instalowany jest adresowalny przycisk AlarmCalm, który umożliwia potwierdzenie zdarzenia i wydłużenie czasu weryfikacji przez przeszkolony personel bezpośrednio w miejscu jego wystąpienia. Przycisk jest wyposażony w diodę LED oraz wewnętrzny brzęczyk.
Rys. 1. Działanie mechanizmu weryfikacji bez potwierdzenia przyciskiem AlarmCalm
Rys. 2. Działanie mechanizmu weryfikacji z potwierdzeniem przyciskiem AlarmCalm
Weryfikacja alarmów i opóźnienia
System Axis EN, w którym są opcje weryfikacji alarmu i możliwe jest ustawianie opóźnień, dzięki którym uzyskuje się czas na wysterowanie wyjść, jest w prosty sposób konfigurowany w oprogramowaniu konfiguracyjnym. Podstawową różnicą między trybami pracy tego systemu jest moment jego przejścia w stan alarmu pożarowego. Przed przejściem w ten stan następuje weryfikacja alarmu, natomiast po przejściu system uruchamia procedurę związaną z opóźnieniami, dzięki którym jest czas na sprawdzenie przyczyny alarmu, oczywiście, jeśli taka procedura została zaprogramowana.
Weryfikacja może zostać włączona w jednym z dwóch trybów pracy – A lub B. W trybie A, po wykryciu przez dowolny detektor pożaru w okresie trwającym maksymalnie 60 sekund, następuje weryfikacja alarmu. W tym czasie centrala nie wyświetli alarmu pożarowego, zaś informacja o weryfikacji zostanie zapisana w pamięci zdarzeń.
Tryb B zapewnia dużą swobodę pod względem czasu i metody weryfikacji, a także umożliwia pełne zaprogramowanie działania wyjść i sygnalizatorów ostrzegawczych w trakcie weryfikacji. Informacja o alarmie i jego lokalizacji jest wyświetlana na panelu głównym centrali i dowolnie wybranych pozostałych centralach lub panelach wyniesionych w sieci przez cały okres weryfikacji.
Oprogramowanie Dynamix Tools pozwala zarządzać ustawieniami weryfikacji i czasów opóźnień i przypisywać te ustawienia do wirtualnych obszarów, które domyślnie pokrywają się z zaprogramowanymi w systemie strefami dozorowymi, ale mogą również być określone niezależnie i pokrywać wiele stref dozorowych i elementów lub tylko wybrane punkty systemu. Każda centrala obsługuje do 200 obszarów, co pozwala na zaprogramowanie maksymalnie do 40 000 obszarów w sieci central.
Dla każdego obszaru można zaprogramować niezależne parametry weryfikacji w celu eliminacji fałszywych alarmów. Można również pogrupować te obszary i zastosować wspólne ustawienia dla danej grupy.
Weryfikacja bez wywoływania alarmu pożarowego może następować na wielu obszarach równocześnie. Można zaprogramować maksymalną liczbę obszarów, na których równocześnie może nastąpić weryfikacja, zaś po zadziałaniu czujki z kolejnego obszaru system przejdzie w stan alarmu pożarowego.
Każda centrala systemu Axis EN umożliwia zaprogramowanie dziesięciu niezależnych sterowników czasowych. Dzięki temu można programować różne strategie redukcji fałszywych alarmów w zależności od pory dnia lub dnia tygodnia. Na przykład można zastosować różne parametry weryfikacji w ciągu dnia i nocy, zaś opóźnienia na sprawdzenie można wykorzystywać w różnych godzinach i (lub) dniach. Sterowniki można ustawić niezależnie dla każdego dnia tygodnia, co pozwala na włączenie różnych opcji weryfikacji lub zaprogramowanie różnych opóźnień na sprawdzenie w dni powszednie, w weekendy, w dzień i w nocy.
Rozwiązanie AlarmCalm umożliwia zmianę ustawienia czułości i trybów pracy detektorów w celu weryfikacji alarmu. Na przykład czujki multisensorowe mogą w tym celu zostać automatycznie przełączone w tryb, w którym pracują jako czujki temperatury.
Dla każdego obszaru jest dużo możliwych ustawień konfiguracyjnych. Możemy wybrać następujące opcje:
- weryfikacja dozwolona: tak/nie,
- wydłużenie czasu weryfikacji przyciskiem AlarmCalm: tak/nie,
- weryfikacja alarmu przez drugie urządzenie z tego obszaru: tak/nie,
- weryfikacja alarmu przez zmianę trybu pracy czujki: tak/nie.
Ustawień parametrów weryfikacji urządzeń na danym obszarze można dokonać bardzo szybko, wykorzystując opcję ustawień dla typów urządzeń wejściowych. W oprogramowaniu Axis EN Config Tool dostępna jest opcja ustawienia wspólnych parametrów weryfikacji dla wszystkich czujek multisensorowych, optycznych, temperatury oraz pozostałych elementów wejściowych (przycisków ROP i wejść modułów). Można także wybrać opcję ustawienia parametrów weryfikacji indywidualnie dla każdego elementu danego typu.
W trybie weryfikacji można wysterować również sygnalizatory akustyczne, optyczne i wyjścia przekaźnikowe na każdym obszarze. Można szybko skonfigurować wszystkie urządzenia danego typu na raz albo skonfigurować każde urządzenie lub obwód niezależnie.
W trybie B weryfikacji alarmów AlarmCalm umożliwia ustawienie wielu parametrów czasowych. Weryfikacja rozpoczyna się wówczas, gdy ilość dymu w detektorze przekroczy założony próg alarmu lub zadziała inne urządzenie wejściowe. Podczas weryfikacji system aktywuje zaprogramowane na czas weryfikacji urządzenia wyjściowe. Dzięki możliwości ustawienia czasu podtrzymania stanu weryfikacji informacje o przebiegu weryfikacji są wyświetlane na wyświetlaczu centrali sygnalizacji pożarowej wystarczająco długo, aby mogły być odczytane i sprawdzone.
Jeśli przyczyna alarmu (np. zadymienie) ustąpi przed upływem czasu weryfikacji, system powróci do normalnej pracy po upływie czasu podtrzymania.
Jeśli zadymienie po upływie czasu weryfikacji będzie nadal przekraczało próg alarmu, system sygnalizacji pożarowej Axis EN przejdzie w stan pełnego alarmu. Zależności czasowe zostały przedstawione na wykresach 1–4.
Dzięki możliwości zaprogramowania różnych stylów działania wyjść i sygnalizatorów (40 różnych stylów dla każdej centrali) można skonfigurować je w taki sposób, aby można było łatwo rozróżnić poszczególne etapy weryfikacji i opóźnień.
Ustawianie dodatkowych opóźnień weryfikacyjnych odbywa się w dokładnie taki sam prosty sposób jak ustawianie opóźnień systemowych. Można korzystać ze sterowników czasowych dla różnych nastaw w poszczególnych dniach i godzinach oraz określić maksymalną liczbę obszarów, na których dozwolone jest opóźnienie zadziałania wyjść w czasie sprawdzania. Równie proste jest również ustawienie wejść, dla których opóźnienia będą aktywne – można ustawić wszystkie urządzenia wejściowe danego typu lub każde z nich indywidualnie.
Dzięki możliwości łatwego zadeklarowania koincydencji sygnałów na danym obszarze można w razie potrzeby zapewnić wysterowanie wyjść z pominięciem czasów opóźnienia na sprawdzenie.
Każda centrala systemu sygnalizacji pożarowej Axis EN ma na płycie czołowej cztery przyciski, których działanie jest programowane. Jedną z opcji działania może być również potwierdzenie weryfikacji na dowolnym obszarze.
Opcje weryfikacji są ustawiane dla każdej centrali oddzielnie i mogą być dowolnie zmieniane bez wpływu na działanie pozostałych central pracujących w tej samej sieci. Domyślnie informacje o weryfikacji będą wyświetlane na wszystkich centralach. W razie potrzeby można łatwo skonfigurować listę urządzeń w sieci, na których te informacje będą pokazywane.
Rys. 3. Przykładowa konfiguracja sprzętowa SSP Axis EN z AlarmCalm
Przykładowe rozwiązanie konfiguracyjne
W pomieszczeniach kuchennych restauracji hotelowych czy stołówek zakładowych bardzo często instalowane są czujki temperatury w celu uniknięcia fałszywych alarmów w przypadku chwilowo unoszącego się dymu z przypalonej patelni lub kłębów pary podczas gotowania.
Przyjmijmy, że w przykładowej kuchni pracuje się w godzinach od 7:00 do 20:00 w dni robocze i od 8:00 do 22:00 w soboty i niedzielę. W oprogramowaniu Config Tool programujemy odpowiednie okna czasowe. Korzystając ze zdefiniowanych już okien czasowych, na czas pracy w kuchni umożliwiamy weryfikację. Ustawiamy tryb pracy czujek multisensorowych w taki sposób, by w godzinach pracy w kuchni czułość była niska, a poza godzinami pracy średnia. Na czas pracy w kuchni włączamy weryfikację poprzez zmianę trybu pracy czujki na tylko temperaturowy i wyłączamy na ten czas część optyczną. Programujemy czas weryfikacji – np. określamy, że będzie on wynosił 90 sekund i będzie można wydłużyć go przyciskiem AlarmCalm o kolejne 300 sekund. W trakcie weryfikacji powinna uruchomić się sygnalizacja akustyczno-optyczna w pomieszczeniu kuchni, przy czym po potwierdzeniu przyciskiem AlarmCalm część akustyczna zostanie wyłączona, a sygnał optyczny będzie emitowany przez cały czas weryfikacji.
W ten sposób w godzinach pracy w kuchni, czyli w czasie, kiedy przebywa tam personel, detektory działają z obniżoną czułością. Przeszkoleni pracownicy wiedzą, że w przypadku chwilowego zadymienia powinni potwierdzić zdarzenie przyciskiem AlarmCalm i przewietrzyć pomieszczenie. Poza godzinami pracy kuchni weryfikacja jest wyłączona i ustawiona jest wyższa czułość detektorów, dzięki czemu reakcja pracowników odpowiedzialnych za obsługę systemu sygnalizacji pożarowej może być szybka.
Zainstalowanie przycisku AlarmCalm bezpośrednio na pętli dozorowej nie zwiększa w istotny sposób kosztów instalacji. Zastosowanie AlarmCalm umożliwia szybką reakcję personelu obecnego w miejscu wystąpienia zdarzenia bez konieczności angażowania pracowników obsługujących centralę systemu sygnalizacji pożarowej, która może być umiejscowiona w znacznej odległości od kuchni. Można zatem uniknąć kosztownych przestojów związanych z alarmami ewakuacyjnymi.
Innymi pomieszczeniami, w których można wykorzystać bogate możliwości konfiguracji systemu Axis EN w celu ograniczenia fałszywych alarmów, są wszelkiego rodzaju warsztaty. Bardzo często wykonuje się w nich czynności takie jak cięcie, szlifowanie czy spawanie. Aby nie obniżać na stałe czułości systemu sygnalizacji pożarowej w takich pomieszczeniach, możemy skorzystać z wielu możliwych nastaw konfiguracyjnych i zapewnić optymalną, dostosowaną do panujących warunków ochronę.
AlarmCalm to jedno z kilku innowacyjnych rozwiązań firmy Advanced z dziedziny systemów sygnalizacji pożarowej. W ofercie producenta jest również między innymi LifeLine, czyli system powiadamiania osób niesłyszących o pożarze, a także TouchControl – dotykowy panel wyniesiony obsługujący aktywne mapy. Inne nowości, które pojawią się w ofercie w niedalekiej przyszłości, to np. Dynamix Smoke – rozwiązanie przeznaczone do współpracy z systemami wentylacji i oddymiania.
W celu uzyskania szczegółowych informacji na temat rozwiązania AlarmCalm i systemu sygnalizacji pożarowej Axis EN zapraszamy do kontaktu z naszą firmą.
Krzysztof Dembiński
P.U.I. Zeto-Projekt
55-075 Bielany Wrocławskie
ul. Kolejowa 20
tel.: 71 3110591
www.zeto-projekt.com.pl