Kilka ostatnich artykułów zostało poświęconych nowościom w ofercie firmy Optex. Pozostałe produkty tej firmy, obecne na naszym rynku już od jakiegoś czasu, również zasługują na uwagę. Przykładem niech będzie seria wewnętrznych pasywnych czujek podczerwieni (PCP) CX-502. W instalacjach o wysokim poziomie ochrony stosowanie zwykłych czujek wysokiej klasy nie wystarcza. Powinny one dodatkowo spełniać wiele wymagań, np. posiadać funkcje samokontroli czy zdolność wykrycia prób sabotażu uniemożliwiającego ich prawidłową pracę. Takie wymagania w pełni spełnia linia produktów CX-502 firmy Optex, głównego producenta czujek alarmowych specjalizującego się w urządzeniach wykorzystujących zjawiska związane z promieniowaniem podczerwonym. Nic więc dziwnego, że również i te produkty należą do ścisłej czołówki dostępnych na rynku urządzeń.
W skład serii wchodzą następujące produkty:
- CX-502 - czujka ruchu klasy C,
- CX-502AM - czujka ruchu klasy S z funkcją antymaskingu,
- CX-502AMplus - czujka ruchu klasy S z funkcją antymaskingu - nowość!
Zastosowane technologie
Jak wszystkie czujki wewnętrzne firmy Optex urządzenia serii CX-502 są wyposażone w podwójne pyroelementy. Posiadają też wysokiej jakości wzmacniacze analogowe. Tor optyczny został wyposażony w filtry światła białego (Double Conductive Shielding). Filtry wykonane w tej technologii skutecznie oddzielają promieniowanie podczerwone od innych źródeł promieniowania oraz pełnią rolę ekranu przed zakłóceniami elektromagnetycznymi. Najważniejszym elementem toru optycznego jest soczewka. Precyzja wykonania, powtarzalność parametrów oraz dokładność pozycjonowania względem pyroelementu w gotowej czujce to najważniejsze czynniki decydujące o jakości PCP. Detektory CX-502 to najlepszy przykład pedantycznej wręcz dbałości o szczegóły. Soczewka zastosowana w czujkach CX-502 łączy w sobie zalety soczewek sferycznych (będąc wycinkiem kuli, zapewnia optymalny kąt przejścia promieniowania podczerwonego) i płaskich (niewielkie rozmiary czujek). Projekt każdego elementu soczewki jako osobnego wycinka i złożenie tych wycinków w jednolitą wypukłą powierzchnię (Offset Spherical Lens) powoduje, że uzyskana tak spłaszczona soczewka umożliwia konstrukcję czujek o niewielkich rozmiarach. Zastosowanie technologii segmentacji pola widzenia czujki (Quad Zone Logic) pozwala wykorzystać efekt zwielokrotnienia sygnału docierającego do pyroelementu. Dzięki tej technologii obiekty duże - wielkości człowieka - generują kilkukrotnie większy sygnał użyteczny niż obiekty małe (zwierzęta mniejsze od człowieka). Niezwykle istotne jest to, że zwielokrotnienie sygnału realizowane jest w torze optycznym, więc nie ma wpływu na poziom szumów pochodzących ze wzmacniaczy.
Czujki serii CX są wyposażone w cyfrową, mikroprocesorową analizę sygnału. Umożliwia to zastosowanie dodatkowych funkcji zwiększających stabilność pracy detektora oraz ograniczenie występowania niepożądanych zjawisk związanych ze zmianami temperatury otoczenia (Advanced Digital Temperature Compensation). Algorytm dostosowania czułości detektora do temperatury otoczenia pozwala utrzymać optymalną dynamikę sygnału dla prawidłowej pracy algorytmów detekcyjnych w szerokim spektrum temperatur, zwłaszcza w najbardziej newralgicznym dla PCP zakresie pomiędzy 35°C a 40°C.
Jak większość czujek alarmowych wyższych klas zabezpieczenia również seria CX-502 została wyposażona w rozwiązania wykluczające sabotaż styków wskutek działania zewnętrznych pól magnetycznych (tzw. Silent Relay). Zastosowanie technologii optoelektronicznych i unipolarnych pozwoliło na uzyskanie izolacji elektromagnetycznej układów elektronicznych czujki od obwodów systemu alarmowego. Również obwody zasilania wyposażono w odpowiednie filtry i środki ochrony przeciwprzepięciowej.
Funkcje specjalne dostępne w detektorach klasy S (CX-502AM, CX-502AMplus)
Wieloletnie badania firmy Optex nad przyczynami awarii w PCP doprowadziły do interesujących konkluzji. Otóż okazuje się, że ponad 95% wszystkich uszkodzeń czujek dotyczy toru analogowego oraz analizy sygnału niezależnie od technologii jej wykonania. Niezwykle rzadko występują natomiast awarie spowodowane uszkodzeniem układów formujących sygnały wyjściowe, a uszkodzenia układu optycznego to już pojedyncze przypadki (zresztą łatwo weryfikowane wzrokowo). W związku z tym zdecydowano się wprowadzić funkcję automatycznego, samoczynnego testowania sprawności czujki (Self Check). Czujka co pięć godzin pracy przechodzi w tryb testowy, w czasie którego blokowane jest wyjście alarmowe urządzenia, a na wejście toru analogowego (wyjście pyroelementu) podawany jest sygnał testowy. Brak reakcji czujki na sygnał testowy oznacza uszkodzenie sygnalizowane aktywacją wyjścia T.O. (Trouble Output). Test trwa bardzo krótko i w żaden sposób nie jest sygnalizowany na zewnątrz. Samokontrola czujki pozwala wychwycić awarię niemalże w momencie jej wystąpienia, a nie dopiero podczas przeglądu systemu przez pracowników obsługi technicznej. Eliminując czynnik ludzki w ocenie swojej sprawności, czujki serii CX-502 zapewniają wyjątkowo wysoki poziom zabezpieczenia.
Antymasking (CX-502AM) to funkcja umożliwiająca wychwycenie prób zasłonięcia czujki i wyeliminowania jej w ten sposób z systemu alarmowego. Wykorzystanie naturalnych zjawisk emisji promieniowania podczerwonego przez wszystkie istoty żywe pozwala w stosunkowo łatwy i niedrogi sposób wykrywać obecność intruza w chronionej przestrzeni. Jednakże, ze względu na właściwości fizyczne światła, przesłonięcie pola widzenia czujki przesłoną z jakiegokolwiek materiału powoduje, że promieniowanie emitowane w obszarze obserwacji czujki do niej nie dociera. Funkcja antymaskingu ma umożliwić sygnalizację przypadkowego zasłonięcia czujki, np. w wyniku zmian konfiguracji umeblowania pomieszczenia, lub - co bardziej istotne - sygnalizować próbę celowego jej zasłonięcia (np. zaklejenia lub zamalowania soczewki) w celu całkowitego wyłączenia bądź przynajmniej zmniejszenia skuteczności detekcji. Skuteczność wykrywania prób sabotażu jest więc bardzo ważna dla czujek klasy S, ponieważ umożliwia ochronę systemu alarmowego przed aktywnością przestępców dysponujących wysokiej jakości sprzętem i wiedzą na temat technologii zabezpieczeń.
Nie powinno więc dziwić, że udoskonalenia dokonane w modelu CX-502AMplus dotyczą głównie realizacji funkcji antymaskingu. W obu modelach (CX-502AM i CX-502AMplus), funkcja antymaskingu realizowana jest przez wykorzystanie promieniowania podczerwonego. Unikatowy układ antymaskingu modelu CX-502AM składa się z dwóch elementów emitujących promieniowanie (jeden za soczewką układu optycznego, drugi w przedniej części obudowy) oraz z elementu światłoczułego (również w przedniej części obudowy). Funkcjonowanie tego układu opiera się na odbiciu promieniowania podczerwonego od ewentualnych przeszkód znajdujących się przed czujką. Osiągnięcie wystarczająco dużego poziomu promieniowana na elemencie światłoczułym powoduje aktywację wyjścia T.O. Dzięki odpowiedniemu uformowaniu pryzmatów układ jest w stanie wykrywać wszelkie próby maskowania, łącznie z przezroczystymi substancjami nanoszonymi na powierzchnię soczewki w formie sprayu. W związku z tym, że każda czujka pracuje w innych warunkach otoczenia (poziom promieniowania tła, zakres temperatur pomieszczenia itd.), czujki CX-502AM przez 30 sekund od włączenia zasilania „uczą się" pomieszczenia, w którym zostały zainstalowane. Na tej podstawie ustalane są progi zadziałania antymaskingu dostosowane do warunków pomieszczenia. Takie rozwiązanie jest niezwykle skuteczne i zostało docenione przez projektantów i instalatorów aplikacji wysokiego ryzyka w wielu krajach na całym świecie. Bliska współpraca z klientami pozwoliła firmie Optex zidentyfikować i wyeliminować te cechy tego rozwiązania, które były nieco kłopotliwe dla instalatorów. Efektem tych działań jest nowa wersja czujki CX-502AMplus.
Udoskonalenia czujki CX-502AMplus
Zastosowanie promiennika i receptora podczerwieni w pokrywie czujnika spowodowało, że układ optyczny, jaki tworzą wraz z pryzmatem, był rozdzielany przy otwarciu obudowy. Niestety, nie zawsze instalatorzy, montujący kilkadziesiąt czujników dziennie, zwracali uwagę na to, aby nie zamieniać pokryw pomiędzy czujkami. Rozdzielenie układu optycznego oraz układu elektronicznego, do którego został on precyzyjnie dostrojony, może powodować zaburzenia pracy antymaskingu. Praktyka pokazała, że był to najczęstszy powód występowania fałszywych aktywacji układu antymaskingu w czujkach CX-502AM. Ze względu na umieszczenie elementu światłoczułego należało uważnie projektować położenie czujek względem źródeł światła. O ile sama czujka PCP jest odporna na światło białe do poziomu 50 000 lx, o tyle układ antymaskingu już znacznie mniej! Również sposób ustalania wartości progowych, czyli uruchomienia systemu, powinien odbywać się w typowych warunkach pracy czujek. Raz ustalony poziom zadziałania nie zmieniał się wraz z dobowym czy rocznym natężeniem promieniowania tła.
Wszystkie te problemy rozwiązano przez zastosowanie zupełnie nowego rozwiązania układu optycznego (Spherical Lens Protection), który w całości znajduje się pod soczewką czujki. Pozwoliło to zmniejszyć liczbę komponentów i umieścić wszystkie w jednym module czujki. Wyeliminowano w ten sposób główną przyczynę ryzyka nieprawidłowej pracy - zamiana obudowy nie wpływa już na jakość pracy czujki. Rozwój algorytmów adaptacyjnych oraz miniaturyzacja procesorów dużej mocy obliczeniowej umożliwiła zmianę algorytmu decyzyjnego, który w nowym rozwiązaniu dostosowuje się do warunków otoczenia (Digital Antimasking Technology). Używając nowej wersji czujek (CX-502AMplus), nie trzeba dbać o to, aby system był uruchamiany w najbardziej typowych dla danej lokalizacji warunkach pracy, co pozwala na zaoszczędzenie cennego czasu instalatorów.
Podsumowanie
Produkty firmy Optex należą do światowej czołówki urządzeń ochrony mienia. Firma dokłada starań, aby dostarczyć swoim klientom produkty, które będą odpowiadały ich potrzebom. Czujki CX-502, choć są w ofercie firmy od dłuższego czasu, są nadal jednym z najlepszych w swoim segmencie produktów na rynku. Wprowadzenie na rynek nowej wersji czujki CX-502AMplus, wyprzedzającej wymagania klienta w zakresie oferowanych usprawnień, nie pozostawia wątpliwości co do rzetelności firmy jako partnera oferującego profesjonalne rozwiązania w dziedzinie ochrony mienia.
Wszystkie opisane w niniejszym artykule urządzenia są do nabycia w przedstawicielstwach firmy AAT-T, która jest autoryzowanym dystrybutorem firmy Optex w Polsce.
Jarosław Gibas
Optex Security
Zabezpieczenia 4/2007