Pobierz
najnowszy numer

Newsletter

Zapisz się do naszego Newslettera, aby otrzymywać informacje o nowościach z branży!

Jesteś tutaj

Hologram sposobem zabezpieczania towarów w handlu

Printer Friendly and PDF

Dynamiczny rozwój gospodarek wielu krajów oraz wzrost poziomu życia społeczeństw powodują zwiększające się zainteresowanie produktami markowymi, wykorzystywane przez fałszerzy upatrujących łatwego zysku w podrabianiu produktów. Obecnie podrabia się wszystko: od sprzętu elektronicznego, zegarków renomowanych marek, odzieży i obuwia, kosmetyków, części samochodowych aż po lekarstwa, alkohol i żywność. Podróbki produktów takich jak żywność, alkohol, środki farmaceutyczne i części samochodowe mogą być wręcz niebezpieczne dla życia i zdrowia ich nabywców. Szacuje się, że około 9 procent całego światowego handlu stanowi obrót podróbkami. W niektórych krajach Ameryki Łacińskiej i Dalekiego Wschodu większość środków farmaceutycznych wprowadzanych do obrotu to podróbki. Skala zjawiska zmusza więc do zintensyfikowania działań mających na celu zapobieżenie rozwojowi zjawiska, a przynajmniej zmniejszenie jego skali. Producent markowych wyrobów traci zresztą podwójnie. Ma mniejszy udział w rynku, a jego wizerunek jest nadwątlony: najczęściej nielegalne towary są znacznie gorszej jakości.

Wyniki prowadzonych badań wskazują, że często klienci, podejmując decyzje zakupowe, kierują się głównie wyglądem opakowania. Wysiłek producentów powinien skupić się więc na efektywniejszej ochronie marki poprzez zabezpieczenie tak samych produktów, jak i opakowań przed fałszowaniem. Wprowadzenie skutecznych zabezpieczeń zaowocuje wzrostem sprzedaży produktów oryginalnych, na których opracowanie, wytworzenie i wypromowanie właściciele marek wyłożyli nieraz ogromne środki. Po wprowadzeniu łatwych do weryfikacji zabezpieczeń znacznie prościej będzie określić, czy produkt jest oryginalny, czy też nie. Jeżeli chodzi o niektóre produkty - takie np. jak środki farmaceutyczne - nikt nie potrzebuje potwierdzenia autentyczności leku bardziej niż jego nabywcy.

Jednym z elementów zabezpieczających tak same produkty, jak i opakowania mogą być elementy optycznie zmienne (ang. DOVID - Diffractive Optically Variable Device), zwane potocznie hologramami. To doskonały sposób zabezpieczenia towaru lub dokumentu przed fałszerstwem. Weryfikacja zabezpieczenia możliwa jest gołym okiem. Hologramy są też świetną formą reklamy.

Aby było skuteczne, dobre zabezpieczenie, powinno spełniać trzy warunki - być:

  • widoczne, rzucające się w oczy,
  • bardzo trudne do podrobienia,
  • bardzo łatwo i szybko weryfikowalne.

Hologram spełnia te warunki.

Hologramy mają charakterystyczny, efektowny wygląd, nie sposób ich pomylić z innymi produktami przemysłu poligraficznego. Szczególnie atrakcyjnie prezentują się we właściwym oświetleniu. Powstająca w wyniku rozszczepienia światła na strukturze hologramu błyszcząca tęcza przyciąga wzrok, a zmieniające się tłoczenie na znaczku skłania do dokładnego jego obejrzenia. Stąd tylko krok do włożenia produktu z hologramem do wózka w supermarkecie lub szybkiej dyskwalifikacji produktu czy dokumentu, na którym powinien się znajdować, a go nie ma, lub zamiast niego jest jego imitacja.

Dzięki zastosowaniu hologramów w marketingu, reklamie i promocji uzyskuje się dotychczas niespotykane efekty wizualno-estetyczne. Integracja hologramu z obrazem graficznym danego produktu nie tylko podnosi wartość estetyczną samego wyrobu - jest ona przede wszystkim innowacyjną formą reklamy. Opatrzone tymi znakami materiały reklamowe czy też towary nie tylko zyskują na atrakcyjności, lecz także stają się bardziej oryginalne i wartościowe, poprawiają wizerunek firmy. Jednocześnie wpływają na zwiększenie obrotów i, co najważniejsze, znacząco podnoszą bezpieczeństwo w obrocie towarami.

Hologram zabezpieczający wykonany jest na folii samodestrukcyjnej, tzn. że przyklejony do papieru, metalu czy plastiku niszczy się przy każdej próbie oderwania go od podłoża. Po prostu jedna warstwa odrywa się od drugiej, pozostawiając trwałe ślady na produkcie lub dokumencie i niszcząc sam hologram. Hologramy mogą być także wgrzewane. Na gorąco można też, za pomocą metalowej, podgrzewanej matrycy, wprasowywać różnego rodzaju znaki graficzne folią holograficzną. Znaki te, trwale zespolone z podłożem takim jak papier, karton, plastik, skóra, są w praktyce nieusuwalne.

Hologram jest w pełni odporny na kopiowanie klasycznymi metodami - użycie jakichkolwiek maszyn poligraficznych, skanerów czy drukarek kończy się niepowodzeniem.

Ze względu na parametry przestrzenne hologramów można wydzielić następujące typy:

  • hologramy 2D tworzone na bazie dwuwymiarowej grafiki, zawierają wszystkie obrazy/informacje na jednym planie. Podczas zmiany kąta obserwacji widoczne są barwne obiekty płaskie,
  • hologramy 2D/3D tworzone na bazie dwu lub większej liczby grafik dwuwymiarowych eksponowanych w kilku płaszczyznach, dających wrażenie głębi,
  • hologramy 3D są odwzorowaniem rzeczywistych obiektów lub modeli. Posiadają dużą głębię obrazu. Możliwe jest odwzorowanie barw rzeczywistych.

Znaki holograficzne produkowane są przy wykorzystaniu najnowocześniejszych technologii, co minimalizuje zagrożenie ich podrobienia. Hologramy są precyzyjnie tłoczone w foliach termoplastycznych, w związku z czym do ich produkcji niezbędne są specjalistyczne urządzenia, nie wystarczą standardowe maszyny poligraficzne.

Projekt hologramu przenoszony jest na szkło pokryte światłoczułym tworzywem podatnym na działanie impulsów prądu. Taki wzór jest oceniany i po akceptacji w procesie chemiczno-elektrycznym przenoszony dalej, na matrycę z blachy niklowej. Tłoczenie folii z matrycy pokrytej reliefem odbywa się z różną prędkością, w zależności od stosowanej technologii i urządzenia. Hologramy wykonywane są w różnych technologiach: Dot-matrix, Kinemax, Exelgram, e-Direct, Multimatrix. Technologie litografii elektronowej, takie jak Multimatrix i e-Direct. są jednymi z najnowocześniejszych na świecie. Przy wykorzystaniu bardzo skomplikowanej aparatury pozwalają uzyskać, niezwykłe, bardzo trudne do podrobienia efekty.

W zależności od zastosowanych technologii wytworzenia hologramów elementami ich zabezpieczeń mogą być: mikrostruktury o różnej gęstości możliwe do wykonania tylko dzięki technikom mikrolitograficznym, różnego rodzaju elementy kinematyczne, obrazy o odwracalnym kontraście przy obrocie o 90° lub 180°, zdemetalizowane fragmenty hologramu, nanostruktury widoczne przy użyciu mikroskopu o dużym powiększeniu (np. 1000-krotnym), elementy ukryte - kryptograficzne - odczytywane za pomocą czytników laserowych. Absolutną nowością są hologramy z kodem muzycznym. Specjalny czytnik odczytuje zapisane w hologramie nuty i przetwarza je na dźwięki.

Hologram na karcie kredytowejHologramy znajdują zastosowanie w zabezpieczaniu:

  • lekarstw i innych produktów przemysłu farmaceutycznego,
  • kosmetyków,
  • alkoholi, żywności, wyrobów tytoniowych,
  • komputerów i sprzętu elektronicznego,
  • liczników, mierników,
  • markowej odzieży i obuwia,
  • maszyn i urządzeń, także przez firmy leasingowe,
  • kart płatniczych, identyfikatorów,
  • kart gwarancyjnych, programów, płyt CD, DVD, gier,
  • akcji, certyfikatów, bonów towarowych,
  • biletów komunikacyjnych, kart parkingowych,
  • umów i innych dokumentów.

Mogą też być stosowane jako znaki dekoracyjne, gwarantujące oryginalność wyrobów markowych. Z folii holograficznej wgrzewane mogą być także znaki graficzne stanowiące zabezpieczenie wszelkiego rodzaju papierów wartościowych i dokumentów, a nawet papierów firmowych renomowanych przedsiębiorstw lub organizacji.

Hologram transparentny mieniący się kolorami tęczy, bardzo dobrze zabezpieczony, ale „przezroczysty", umożliwia np. niepodrabialne zabezpieczenie podpisu złożonego na ważnym dokumencie.

Za pomocą holograficznych kieszonek laminacyjnych na zwykłej laminarce wykonać można bardzo ładne i dobrze zabezpieczone identyfikatory, legitymacje, karty wstępu itp.

Termokurczliwe kapturki z wtopionym od strony wewnętrznej paskiem holograficznym stosowane na butelkach markowych alkoholi uniemożliwiają zarówno podrabianie alkoholi, jak i powtórne napełnianie butelek.

Nowością są wytwarzane za pomocą nanotechniki mikrohologramy w aerozolu. Na liczących mikrometry powierzchniach o dowolnych kształtach można umieszczać unikatowe znaki niewidoczne gołym okiem, znakomicie służące identyfikacji. W ten sposób zabezpieczać można cenne przedmioty. Mikrohologramy można też stosować na etykietach przezroczystych lub dodawać do farby drukarskiej, silikonu lub plastiku.

Coraz szersze zastosowanie przy zabezpieczaniu niezbędnych w prowadzeniu działalności handlowej metalowych pojemników, kontenerów, wodomierzy i innego rodzaju urządzeń pomiarowych znajdują holograficzne plomby metalowe. Ich cechą szczególną jest duża odporność na bardzo wysokie temperatury. Personalizuje się je znakami alfanumerycznymi, barwną powłoką lub leserem.

Z uwagi na to, że piractwo i podrabianie są zmorą naszego stulecia, a zabezpieczenia holograficzne produktów i dokumentów są coraz częstsze i coraz bardziej skuteczne, należy sądzić, że firmy handlowe chętniej będą sięgać po te nowoczesne środki walki z fałszerzami czy oszustami. Stosowanie hologramów na opakowaniach produktów powinno być połączone z przeprowadzaną na szeroką skalę akcją uświadamiającą.

nadkom. mgr Henryk Gabryelczyk
ekspert Wydziału Prewencji KW Policji w Poznaniu

Zabezpieczenia 6/2006 

Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów bez zgody redakcji zabronione / Zasady użytkowania strony