Pobierz
najnowszy numer

Newsletter

Zapisz się do naszego Newslettera, aby otrzymywać informacje o nowościach z branży!

Jesteś tutaj

Nowe prawo zamówień publicznych

Printer Friendly and PDF

We wrześniu br. uchwalono nowe prawo zamówień publicznych.

Według Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii oraz Urzędu Zamówień Publicznych głównymi problemami, jakie ma rozwiązać nowa ustawa, są:

  • zbyt mały udział przedsiębiorców z sektora małych i średnich przedsiębiorstw w rynku zamówień publicznych (sztywne i rygorystyczne procedury zniechęcają małe i średnie przedsiębiorstwa do ubiegania się o zamówienia publiczne);
  • niska konkurencyjność i malejące zainteresowanie wykonawców rynkiem zamówień publicznych (w 2017 r. w przetargu startowało średnio ok. 2,5 firmy, w 2018 r. już tylko 2,19, zaś w ok. 43% postępowań złożona została tylko jedna oferta);
  • nierównowaga pozycji zamawiającego i wykonawcy;
  • koncentracja zamawiających na spełnieniu wymogów formalnych, a nie na uzyskaniu najlepszego jakościowo przedmiotu zamówienia;
  • nieefektywne udzielanie zamówień, tj. wybieranie przez zamawiających rozwiązań najtańszych, a nie najbardziej efektywnych w dłuższym okresie;
  • brak powiązania wydatków na zamówienia publiczne z realizacją polityki oraz celów strategicznych państwa, m.in. wzrostu innowacyjności;
  • ograniczona możliwość odwołania się od decyzji zamawiającego do Krajowej Izby Odwoławczej (KIO) oraz składania w sądach powszechnych skarg na wyroki KIO, niejednolitość orzecznictwa KIO i sądów powszechnych;
  • nieefektywny system kontroli zamówień publicznych.

Analiza rynku zamówień publicznych w branży zabezpieczeń potwierdza nadmiernie sformalizowany proces składania zamówień (w szczególności w procedurze krajowej) oraz przewagę pozycji zamawiającego, który narzuca wykonawcy trudne do spełnienia warunki kontraktowe i niewspółmiernie wysokie kary, co często prowadzi do przedwczesnego rozwiązywania umów.

Nowa ustawa jest więc aktem bardzo wyczekiwanym przez przedsiębiorców, choć już jej wstępna ocena pozwala przypuszczać, że nie rozwiąże ona wszystkich bolączek systemu.

Kluczowe zmiany, które niesie za sobą procedowana obecnie ustawa, to:

  • zwiększenie roli konsultacji z przedsiębiorcami przed ogłoszeniem zamówienia (konsultacje mają zastąpić obecny dialog techniczny);
  • wprowadzenie zasady efektywności składanych zamówień (uzyskanie jak najlepszego stosunku poniesionych kosztów do uzyskanych efektów – obniżenie kosztów nie poprzez poszukiwanie jak najniższej ceny, ale sprawnie prowadzoną procedurę wykorzystującą wszystkie dostępne zgodnie z ustawą narzędzia);
  • nałożenie na zamawiających obowiązku dokonywania analizy potrzeb i wymagań (ma ona obejmować sprawdzenie, jakie są możliwości zaspokojenia potrzeb zasobami własnymi oraz zbadanie rynku pod kątem alternatywnych sposobów zaspokojenia tych potrzeb i możliwych wariantów realizacji zamówienia; należy też podać orientacyjną wartość każdego ze wskazanych powyżej wariantów zamówienia, a także określić możliwość podziału zamówienia na części i przewidywany tryb złożenia zamówienia; analiza może też uwzględnić społeczne, środowiskowe lub innowacyjne aspekty zamówienia oraz rodzaje ryzyka związane z postępowaniem mającym na celu złożenie zamówienia i realizację umowy);
  • ustalenie nowego sposobu określania wartości zamówienia na usługi o charakterze ciągłym w branży ochrony – wartość będzie ustalana na podstawie ceny wynikającej z umowy z ostatnich 12 miesięcy lub ostatniego roku budżetowego/obrotowego – z uwzględnieniem zmian wolumenu i wskaźnika inflacji (zmianę należy uznać za niekorzystną, gdyż w usługach tych często decydującym czynnikiem kosztotwórczym są koszty pracy podlegające dynamicznej zmianie ze względu na regulacje prawne oraz uwarunkowania rynku lokalnego);
  • zmniejszenie obciążeń po stronie wykonawców oraz ujednolicenie i uproszczenie zasad udzielania zamówień poniżej progów UE (dla zamówień społecznych, w tym z branży zabezpieczeń, o wartości równej lub przekraczającej 130 000 zł obowiązywać będą takie same zasady jak dla innych zamówień podprogowych; zniesiony zostanie obowiązek składania podpisu elektronicznego w zamówieniach podprogowych oraz żądania wadium w postępowaniach unijnych);
  • współdziałanie stron umowy o zamówienie publiczne w trakcie jej realizacji – możliwość mediacji i koncyliacyjnego rozwiązywania sporów (przy zamówieniach o znacznych wartościach, gdy przedmiot sporu ma wartość ponad 100 000 zł, strony umowy będą mogły zwrócić się do Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej o szybkie rozstrzygnięcie sporu, zanim trafi on na drogę sądową);
  • poszerzenie możliwości waloryzacji wynagrodzenia umownego na podstawie dodatkowych przesłanek (np. w związku ze zmianami cen materiałów lub kosztów) oraz w umowach innych niż zawierane na okres ponad 12 miesięcy (zatem możliwe w umowach trwających do 12 miesięcy);
  • wprowadzenie klauzul abuzywnych w umowach o zamówienie publiczne (ograniczenie możliwości wprowadzania przez zamawiających jednostronnych postanowień, w tym dotyczących kar umownych);
  • zabezpieczenie interesów podwykonawców (postanowienia zawarte w umowach z podwykonawcami, dotyczące kar umownych, płatności, nie będą mniej korzystne niż postanowienia zawarte w umowach z wykonawcami);
  • obowiązek sporządzenia przez zamawiającego raportu dotyczącego realizacji zamówienia, gdy na tę realizację wydał on o co najmniej 10% więcej niż wynosiła przedstawiona w ofercie cena lub na wykonawcę zostały nałożone kary umowne większe o min. 10 % od ceny ofertowej, lub wystąpiły ponad 30-dniowe opóźnienia w realizacji umowy, lub jedna ze stron odstąpiła od umowy/wypowiedziała umowę w całości lub w części;
  • wprowadzenie nowych zasad w procedurach odwoławczych, tj. wprowadzenie środków ochrony prawnej w pełnym zakresie w zamówieniach podprogowych, rozpoznawanie spraw przez KIO w składach trzyosobowych w przypadku zamówień unijnych, które umożliwi szerszą wymianę poglądów pomiędzy członkami Izby (jednoosobowo będą rozstrzygane odwołania w postępowaniach dotyczących zamówień o wartościach, które nie przekraczają progów unijnych), wyznaczenie jednego sądu zajmującego się zamówieniami publicznymi (Sądu Okręgowego w Warszawie), wydłużenie czasu na wniesienie do sądu skargi na orzeczenie KIO (do 14 dni) oraz obniżenie kwoty wpisu sądowego od skarg.

Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2021 r. Powodem tak długiego vacatio legis ma być właściwe przygotowanie rynku do nowych regulacji. Trudno się z tym zgodzić zwłaszcza małym i średnim firmom, które od dawna oczekują uproszczenia procedur oraz bardziej otwartego i elastycznego podejścia zamawiających przy składaniu i realizacji zamówień publicznych.

Joanna Filipiak

Zabezpieczenia 5/2019

Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów bez zgody redakcji zabronione / Zasady użytkowania strony