Fot. 1. Przykładowe zastosowanie systemu RTLS (fot. Mojix )
W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie systemami RFID (od ang. Radio Frequency Identification). Dotyczy to zwłaszcza sieci handlowych, w których liczba zastosowań RFID wzrasta o 40% rocznie. Kody kreskowe nie są już wystarczające.
Duża konkurencja oraz sezonowość produktów powodują, że sklepy muszą często zmieniać wystrój, promować nowe kolekcje, organizować wyprzedaże, a jest to czasochłonne i często powoduje pomyłki. Wymagania konsumentów rosną. Ludzie wybierają sklepy, w których mogą szybko znaleźć rzeczy, których szukają. Bałagan w sklepie powoduje straty, gdyż, jak się okazuje, aż 30% klientów rezygnuje z zakupów, jeśli nie może szybko znaleźć poszukiwanego towaru.
Lokalizowanie produktów
W sklepach, w których do lokalizowania produktów wykorzystywane są systemy RFID, można sprawdzić, czy poszukiwany produkt jest na regale, wieszaku, zapleczu czy też w przymierzalni. W efekcie klient jest w pełni poinformowany, a personel ma aktualne informacje o wyczerpywaniu się zasobów i możliwość uzupełnienia towaru. Personel ma również ułatwioną pracę w przypadku odszukiwania produktów zagubionych lub nieodłożonych na miejsce, a także oddzielania produktów z wyprzedaży od zwykłych kolekcji.
Do lokalizowania produktów oznakowanych znacznikami RFID wykorzystywane są odpowiednio rozmieszczone anteny RFID oraz oprogramowanie wizualizujące powierzchnię sklepu oraz lokalizację produktów.
Automatyzacja przyjęć i zwrotów
Znakowanie produktów znacznikami RFID pozwala zoptymalizować gospodarkę magazynową. Zdalna identyfikacja wpływa na skrócenie czasu przyjmowania towaru dzięki odczytowi danych dotyczących wielu produktów na raz. W efekcie personel może ustalić, jaka jest zawartość kartonu lub palety, bez konieczności otwierania przesyłki i porównać uzyskane dane z informacjami zawartymi w liście przewozowym. Ponadto wcześniejsze przesłanie informacji elektronicznej o dostawie umożliwia szybsze wprowadzanie towaru na stan sklepu. RFID sprawdza się także w przypadku zwrotu resztek kolekcji do magazynu.
Tam, gdzie towar jest zwracany i przyjmowany, wykorzystywane są bramki RFID lub czytniki ręczne, natomiast stacjonarne czytniki RFID są zlokalizowane przy stanowiskach kasowych.
Inwentaryzacja, przyjęcia i wydania
W standardowym sklepie jednym z najdroższych procesów jest inwentaryzacja. W przypadku ręcznego liczenia zapasów proces jest długotrwały i sprzyja pomyłkom. Dokładność ręcznej inwentaryzacji wykonywanej raz w roku wynosi ok. 60%. 70–80% to wynik osiągany w przypadku dwóch inwentaryzacji na rok. Codzienna może być przeprowadzana z dokładnością 99,9%, ale niestety zajmuje zbyt dużo czasu. Rozwiązania, w których wykorzystuje się RFID, eliminują konieczność ręcznego liczenia zapasów. W przypadku zastosowania urządzeń systemu RTLS (od ang. Real Time Location System) inwentaryzacja może być wykonywana bezobsługowo, na przykład w nocy. Przy zastosowaniu czytników ręcznych może być wykonywana na bieżąco.
Inteligentne przymierzalnie
Znakowanie odzieży i zastosowanie tzw. inteligentnego lustra przyspiesza obsługę klienta i zwiększa jego satysfakcję z zakupów. Klient nie musi wychodzić z przymierzalni, aby poszukać innego fasonu czy koloru przymierzanego ubrania, a następnie ponownie czekać w kolejce. Wbudowany w lustro czytnik RFID sprawdza rodzaj asortymentu, a menu na ekranie na lustrze umożliwia zmianę koloru lub fasonu przymierzanego produktu. Wirtualny doradca przypomina o dodatkach, np. pasku do spodni, spinkach do koszuli itp. Pozwala zobaczyć się w lustrze z tymi dodatkami, aby klient mógł ocenić trafność wyboru. Tego typu funkcja zwiększa sprzedaż dodatków o 30%.
Zachowania klientów
Sklepy internetowe umożliwiają analizowanie zachowań klientów. Wiadomo, ile czasu trwa zastanawianie się nad kupnem oraz jakie produkty przykuwają uwagę. Podobne oczekiwania mają właściciele tradycyjnych sklepów.
Znakowanie produktów i koszyków znacznikami RFID ułatwia rozpoznawanie upodobań klientów w celu dostosowania zawartości półek do ich potrzeb. Dzięki RFID personel sklepu wie, do których regałów podchodzą oni najczęściej, a które są omijane. Jakość ekspozycji można weryfikować na bieżąco dzięki sprawdzaniu, co jest mierzone i co jest kupowane. Pozwala to na szybką reakcję i np. wycofanie nieudanej kolekcji.
Działania zapobiegające kradzieży
Znaczniki RFID mają podobną funkcję antykradzieżową EAS jak metki elektroakustyczne. Można oznaczyć nimi sprzedane produkty, aby nie reagowały na nie bramki kontrolne przy wyjściu ze sklepu. W odróżnieniu od starszych systemów elektroakustycznych każdy znacznik RFID ma indywidualny numer, dzięki czemu w przypadku detekcji na bramce kontrolnej personel sklepu jest informowany nie tylko o próbie kradzieży, ale również o zakupionych produktach wynoszonych ze sklepu.
W przypadku stosowania systemu lokalizacji RTLS istnieje możliwość wydzielenia sektorów za pomocą kurtyn radiowych w celu poprawy nadzoru antykradzieżowego. Można wirtualnie oddzielić działy i analizować przemieszczanie niezakupionych produktów między działami, co znacznie zmniejsza liczbę kradzieży.
RFID w usłudze abonamentowej
Mimo iż koszty wdrożenia systemów RFID maleją z roku na rok, do niedawna mogły sobie na nie pozwolić tylko duże firmy. Powodem były wysokie koszty związane z zakupem bramek RFID, czytników RFID, anten RFID, znaczników RFID oraz specjalistycznego oprogramowania. Coraz częściej jednak korzystanie z systemu RFID jest oferowane sieciom handlowym w postaci usługi, za którą uiszcza się stałą miesięczną opłatę abonamentową. Wysokość opłaty zależy od powierzchni sklepu. Koszty wstępne są niewielkie.
Podsumowanie
Znakowanie towarów znacznikami RFID daje szybkie efekty. Wdrożenie systemu lokalizacji RFID prowadzi do wzrostu sprzedaży (nawet o 20%) dzięki temu, że łatwiej jest znaleźć produkty, których szuka klient. W przypadku stosowania tzw. inteligentnych luster można skrócić kolejki do przymierzalni i uzyskać wzrost sprzedaży dodatków. Z drugiej strony wdrożenie systemów RFID pozwala na ograniczenie strat związanych z kradzieżami oraz obniża koszty pracy. Przyjęcia i zwroty towarów są szybsze, inwentaryzacja może odbywać się codziennie, a poziom utrzymywanych zapasów magazynowych jest niższy.
Daniel Kamiński