Pobierz
najnowszy numer

Newsletter

Zapisz się do naszego Newslettera, aby otrzymywać informacje o nowościach z branży!

Jesteś tutaj

Oblicza RFID (cz. 2)

Printer Friendly and PDF

 

Identyfikator radiowy – drobinka krzemu z antenką. Na pozór nic wielkiego, ale czy mamy świadomość, jakie możliwości daje technologia radiowej identyfikacji? Czy ktoś jest w stanie przewidzieć wszystkie możliwe dla niej zastosowania? Myślę, że warto zastanowić się już dzisiaj, do czego można zastosować technologię radiowej identyfikacji i jakie korzyści można dzięki temu osiągnąć.

Stale malejące koszty implementacji, dostępność, a także coraz większa doskonałość technologii RFID sprawiają, że jej konkurencyjność w stosunku do innych technik automatycznej identyfikacji jest coraz większa. Na podstawie szczegółowej analizy właściwości działających już systemów RFID da się stwierdzić, że liczba nowych potencjalnych zastosowań jest nieograniczona. Trzeba tu jednak zaznaczyć, że decydującym wyznacznikiem będzie prawie zawsze kwestia ekonomiczności adaptacji RFID do danego rozwiązania oraz, co warto podkreślić, szeroko rozumiane bezpieczeństwo jej stosowania. Dlatego na dzień dzisiejszy do znaczących obszarów zastosowań tej technologii należą m.in.:

– logistyka (zarządzanie łańcuchem dostaw),

– kontrola dostępu i rejestracja czasu pracy,

– transport,

– produkcja (szeroko rozumiane nadzorowanie procesów produkcyjnych),

– ewidencja, kontrola i zabezpieczanie towarów, księgozbiorów, archiwów, dokumentów itp.

Logistyka

Producenci, dystrybutorzy oraz sprzedawcy detaliczni jako pierwsi dostrzegli olbrzymie korzyści wynikające ze stosowania identyfikacji radiowej. Szybka ekspansja RFID w sektorze logistycznym jest wynikiem zarówno niedoskonałości powszechnie stosowanych kodów kreskowych, jak również rosnących wymagań wobec producentów co do spełniania wymogów łańcucha dostaw.

W porównaniu z kodami kreskowymi etykiety RFID charakteryzuje szereg nowych zalet. Są to m.in.:

– większa szybkość i odległość odczytu,

– zwiększona ilość informacji o produkcie oraz możliwość jej zmiany,

– możliwość wykorzystywania tych samych metek w całym łańcuchu dostaw,

– większe bezpieczeństwo informacji o produkcie,

– możliwość ukrycia etykiety wewnątrz opakowania.

Opłacalność stosowania RFID w firmach logistycznych zależy głównie od ich wielkości oraz złożoności samych procesów logistycznych (liczby asortymentu, rozproszenia i liczby magazynów, częstości ruchów magazynowych itp.).

Należy wyraźnie zaznaczyć, że systemy RFID wykorzystywane w łańcuchach dostaw są całościowo złożonymi systemami informatycznymi, wykorzystującymi wiele technik, m.in. sieć Internet, hurtownie danych. Tak rozbudowane i umiejętnie zarządzane systemy logistyczne pozwalają m.in. na stałą kontrolę towaru, dokładne śledzenie realizacji zamówień, osiąganie większej wydajności w relacjach z dostawcami oraz efektywniejsze zarządzanie aktywami firmy.

Stosowanie RFID w logistyce to korzyści nie tylko dla producentów, handlowców czy sprzedawców detalicznych. Konsumenci kilku kanadyjskich sklepów testują już pierwsze linie szybkiego skanowania cen. Jak donosi raport TNS Canadian Facts z 2007 roku, blisko połowa z nich oczekuje powszechnego stosowania tej technologii. Myślę, że każdy z nas tracących czas w kilometrowych kolejkach do kas w supermarkecie szybko doceni możliwość szybkiego skanowania zawartości wózka z zakupami, bez potrzeby wykładania kilogramów towaru na taśmę. Taki sposób robienia zakupów bez wątpienia uczyni je jeszcze przyjemniejszymi.

Kontrola dostępu

Technologia RFID doskonale sprawdza się w systemach kontroli dostępu i rejestracji czasu pracy. Plastikowe karty, breloki, opaski z umieszczonym w środku transponderem RFID są stosowane zarówno w firmach, jak też w obiektach użyteczności publicznej (obiekty sportowe, lotniska, parkingi, bramki metra itp.). Trwałość identyfikatorów RFID (brak elementów ulegających zużyciu – paska magnetycznego, styków metalowych), ich odporność na wstrząsy, wibracje, promienie UV oraz szybkość działania i możliwość wielokrotnego zapisu danych sprawiły, że szybko zyskały one szerokie grono zwolenników.

Podstawową i chyba jedyną poważną wadą systemów kontroli dostępu wykorzystujących identyfikatory RFID jest możliwość nieuprawnionego dostępu osoby, która znalazła bądź ukradła identyfikator. Z tego powodu w systemach, w których szczególny nacisk kładzie się na bezpieczeństwo, stosuje się identyfikatory RFID w połączeniu z kodem PIN. Innym, nowocześniejszym, ale też znacznie droższym rozwiązaniem jest połączenie systemu RFID z systemem identyfikacji biometrycznej. W tym przypadku rolę kodu PIN pełni wzorzec biometryczny zapisany w identyfikatorze RFID. Weryfikacja tożsamości w takim dualnym systemie odbywa się na podstawie porównania wzorca zapisanego w identyfikatorze RFID z wzorcem odczytanym przez czytnik biometryczny.

Komunikacja i transport

Transport i komunikacja to rozległe sektory rynku, w których technologia RFID jest obecna w wielu zastosowaniach. Identyfikowanie przesyłek i pojazdów pozwala na eliminowanie błędów doręczenia, przyspieszenie obiegu informacji, wykonanie większej liczby operacji w tym samym czasie oraz lepsze wykorzystanie zasobów firmy. Dzisiejsze identyfikatory to już nie tylko zdalna identyfikacja. Dzięki zastosowaniu etykiet z czujnikami parametrów otoczenia (temperatura, wilgotność, ciśnienie) możliwy jest monitoring warunków, w jakich przewożony jest towar, co ma ogromne znaczenie np. dla firm farmaceutycznych przy dostarczaniu łatwo psujących się produktów medycznych (krew, szczepionki, organy wewnętrzne). Czujniki wykrywają, rejestrują i alarmują, gdy parametry transportu przekroczą dopuszczalne wartości. Dokumentacja parametrów otoczenia to perspektywa dla wszystkich tych gałęzi przemysłu, które poszukują rozwiązania dla wrażliwych zadań logistycznych, związanych z transportem w warunkach kontrolowanych.

Innym, odmiennym przykładem stosowania identyfikatorów radiowych w transporcie są bilety komunikacji miejskiej, na których zapisywane są informacje dotyczące rodzaju biletu i terminu jego ważności. Korzyści ze stosowania takich biletów dostrzegają pasażerowie (wygoda użytkowania) oraz same przedsiębiorstwa przewozowe (brak możliwości podrabiania kart). Bilet RFID może także dawać uprawnienia do dodatkowych usług miejskich (np. wstęp do kin, muzeów), jak również umożliwiać dokonanie opłat za postój w strefach płatnego parkowania. Zalety stosowania biletów zbliżeniowych doceniło już wiele europejskich miast, w tym także Warszawa, Wałbrzych czy Poznań. Nowością są papierowe bilety RFID, tak samo funkcjonalne i wyposażone w te same układy elektroniczne jak te wykonane z PCV, ale dużo tańsze, przez co mogą być stosowane jako bilety krótkookresowe lub na określoną liczbę przejazdów. Z papierowych biletów RFID korzysta moskiewskie metro, a w Lizbonie czy na Capri są to bilety specjalnie dedykowane turystom.

Produkcja

Zapewnienie jakości wytwarzanego produktu, sprawne zarządzanie zleceniami produkcyjnymi oraz kontrola kosztów produkcji – to trzy podstawowe zadania, których skuteczna realizacja uzależniona jest od odpowiedniego zarządzania całym procesem produkcji. Zarządzanie oparte jest na precyzyjnym śledzeniu i kontroli etapów procesów produkcyjnych, do czego niezbędne są informacje o różnym stopniu szczegółowości dotyczące procesu produkcji. Ręczne zbieranie danych i wprowadzanie ich do systemu niesie ze sobą ryzyko powstania błędów, a ponadto jest kosztowne i czasochłonne, dlatego w celu szybkiego i niezawodnego rejestrowania dużej liczby danych w procesach produkcyjnych stosuje się systemy automatycznej identyfikacji oparte na kodach kreskowych oraz identyfikatorach RFID. W systemach automatycznej identyfikacji każdy element procesu produkcyjnego jest identyfikowany w jednoznaczny (unikatowy) sposób. Każda operacja technologiczna, podzespół oraz pracownik posiada swój kod. Pozwala to na automatyczne odczytanie informacji o historii wytworzenia produktu finalnego, użytych półproduktach, czasie produkcji i osobach odpowiedzialnych za poszczególne etapy produkcyjne.

Nadzór nad procesami produkcyjnymi z wykorzystaniem etykiet RFID znajduje zastosowanie praktycznie w każdej gałęzi przemysłu – od fabryk, poprzez przemysł elektroniczny po spożywczy. Umożliwia on przede wszystkim kontrolę jakości powstającego produktu, zwiększenie wydajności i obniżenie kosztów produkcji.

Kontrola dokumentów

Kontrola obiegu i autoryzacja dokumentów to nowy obszar zastosowań technologii RFID. Automatyczna identyfikacja dokumentów za pomocą identyfikatorów radiowych pozwala m.in. na:

– kontrolę obiegu dokumentów – np. poprzez kojarzenie identyfikatorów dokumentów, książek z osobistymi identyfikatorami RFID pracowników przy wyjściu z firmowego archiwum; umożliwia to sprawowanie nadzoru nad dokumentami oraz ich szybkie odnajdywanie;

– autoryzację dokumentów – przez jednoznaczną identyfikację i potwierdzenie autentyczności dokumentów, co w znaczny sposób podnosi poziom bezpieczeństwa dzięki redukcji możliwości wystąpienia fałszerstw;

– zarządzanie dokumentami – szczególnie w dużych bibliotekach, archiwach, gdzie istnieje potrzeba szybkiej pracy przy sprawdzaniu wypożyczanych i zwracanych książek.

Z zalet technologii RFID korzysta m.in. Biblioteka Watykańska, w której oznaczono blisko 50 tys. pozycji spośród 120 tys. dostępnych dla czytelników. Identyfikatory radiowe zredukowały czas wypożyczenia o ok. 40% w porównaniu z systemami kodów kreskowych, sprawują także lepszą kontrolę nad zbiorami i chronią przed ewentualnymi podmianami cennych pozycji na kopie. Skrócił się także czas potrzebny na pełną inwentaryzację – z miesiąca do zaledwie kilkunastu godzin.

Inne zastosowania

Logistyka, transport czy kontrola dostępu to obszary, w których radiowa identyfikacja istnieje od lat i jej pozycja jak na razie jest niezagrożona. Ostatnio bardzo duże nadzieje wiąże się też z zastosowaniem RFID w medycynie. Osobista identyfikacja pacjenta, któremu dano, naklejono lub wszczepiono identyfikator radiowy, mogłaby zdecydowanie polepszyć jakość usług medycznych oraz je przyspieszyć. Identyfikator zawierający podstawowe dane o pacjencie, historię choroby, informację o uczuleniu na niektóre leki na pewno wpłynąłby pozytywnie na trafność diagnozy lekarskiej, a także mógłby uchronić pacjenta przed podaniem niewłaściwego leku. Innym zastosowaniem RFID w medycynie jest odnajdywanie ciał obcych pozostawionych w ciałach pacjentów. Miniaturowe identyfikatory przykleja się do narzędzi i gazików używanych podczas operacji, a potem wystarczy krótkie skanowanie ręcznym skanerem i już mamy pewność, że pacjent jest „czysty”. Skuteczność tej metody została potwierdzona w testach przeprowadzonych w 2006 roku na Uniwersytecie Stanford. Pracują nad nią także firmy RF Surgical Systems oraz Clear- Count.

Wiele kontrowersji wzbudza wszczepianie identyfikatorów ludziom, a zwłaszcza dzieciom, których rodzice chcą wiedzieć, gdzie przebywa ich pociecha. Systemy zdalnej lokalizacji łączą ze sobą technologię RFID z siecią telefonów komórkowych oraz systemem GPS i mogą przez 24 godziny na dobę przekazywać informację o położeniu dziecka. Dużą rolę w rozwoju tego typu systemów odegrał brytyjski naukowiec Kevin Warwick, którego zawodowe ambicje skupiają się wokół stworzenia społeczeństwa cyborgów, pół ludzi – pół maszyn. Jak twierdzi, system został stworzony po to, by dać szansę na szybkie odnalezienie zagubionego bądź uprowadzonego dziecka całego i zdrowego. Przeciwnicy tej metody mają wiele wątpliwości, ponieważ nie wiadomo, jak zachowa się porywacz, gdy zorientuje się, że dziecko ma wszczepiony identyfikator. Czy dziecku nie będzie wtedy groziło jeszcze większe niebezpieczeństwo? Opinie na ten temat są różne, często uzależnione od osobistych doświadczeń związanych z kidnapingiem.

Ciekawym zastosowaniem identyfikatorów radiowych jest umieszczenie ich w banknotach. W ten sposób zabezpieczone są już niektóre nominały euro i dolara. Banknoty z RFID są z pewnością trudniejsze do podrobienia, a powszechne ich stosowanie pozwoli na jeszcze szybsze i łatwiejsze liczenie gotówki. Radiowa identyfikacja banknotów umożliwia także śledzenie obiegu brudnych pieniędzy oraz lokalizację osób za pomocą sieci czytników rozmieszczonych w newralgicznych punktach miasta (wejścia do budynków, pojazdów, bramki metra itp.). O tym ostatnim zastosowaniu mówi się w aspekcie walki z rosnącą falą terroryzmu.

Niestety identyfikatory umieszczane w banknotach można zniszczyć, wkładając je do kuchenki mikrofalowej. Te maleńkie układy elektroniczne nie mają żadnych szans i wybuchają wskutek działania na nie promieniowania mikrofalowego. W Internecie można znaleźć fotografie banknotów z wypalonymi dziurami po tagach RFID.

Kolejnym innowacyjnym pomysłem jest wykorzystanie technologii radiowej do walki z piratami drogowymi. Rozmieszczenie czytników RFID na odcinkach drogi (np. przy wjeździe i wyjeździe z miejscowości) pozwoliłoby na kontrolę średniej prędkości pojazdów na danym odcinku, który w zależności od potrzeb mógłby mieć długość od kilku metrów do kilkunastu kilometrów. Oczywiście wiązałoby się to z koniecznością instalacji identyfikatorów RFID w każdym pojeździe, co można byłoby wykorzystać np. do automatycznego pobierania opłat za przejazd autostradą lub lokalizacji skradzionego pojazdu. Jednym z krajów, które już o tym pomyślały, jest Malezja. Tamtejsze Ministerstwo Transportu Drogowego zobowiązało właścicieli pojazdów drogowych do instalowania w swoich samochodach identyfikatorów RFID, co ma ograniczyć zjawisko kradzieży samochodów w tym kraju.

Pomysłem, który może zrewolucjonizować grę w golfa, jest umieszczenie identyfikatorów radiowych w piłeczkach golfowych. Gracze otrzymują osobisty kosz z piłeczkami i udają się na stanowisko, z którego celują do dołków. Oczywiście pole golfowe wygląda nieco inaczej. Wokół chorągiewek są rozmieszczone wyposażone w czytniki RFID sektory, do których wpadają piłeczki, a gracz od razu dostaje informację na ekranie monitora o celności i zdobytych punktach. Przypomina to trochę połączenie gry w golfa z grą w rzutki. Tam też ćwiczymy celność, nie ruszając się z miejsca.

Także telefony komórkowe już niedługo będą wyposażone w technologię RFID. Firma Samsung opracowała czytnik RFID dla telefonów komórkowych, który daje możliwość sczytywania informacji, których ręczne wpisywanie jest często niewygodne i czasochłonne. I tak np. stojąc przed plakatem filmowym wyposażonym w identyfikator RFID będziemy mogli pobrać dane dotyczące godzin seansów, cen biletów, telefonu do rezerwacji lub automatycznie zarezerwować bilety przez przeglądarkę WAP. – Dajemy możliwość zebrania wiadomości wszędzie i w każdej chwili dzięki zwykłej komórce – mówi dr Chilhee Chung, wiceprezes Samsung Electronics System LSI.

Można by jeszcze wiele mówić o koncepcjach i konkretnych zastosowaniach RFID. Jedno jest pewne: zainteresowanie technologią RFID od czasu gdy opuściła ona laboratoria instytutów badawczych stale rośnie. Postępująca miniaturyzacja, a także coraz niższe koszty implementacji oraz ogromne możliwości RFID powodują, że znajduje ona zastosowanie w wielu nowych dziedzinach życia. Niektóre zastosowania budzą wiele kontrowersji, inne wydają się konieczne i przyjmowane są z pełną akceptacją. Rozwój technologii automatycznej identyfikacji jest nieunikniony, ponieważ we współczesnym, opartym na krzemie świecie jest ogromne zapotrzebowanie na tego typu technologie. Czy jednak powszechne stosowanie RFID będzie w pełni bezpieczne? Jakie są zagrożenia i jak możemy się ich ustrzec – to postaram się przedstawić w kolejnym artykule, do którego przeczytania gorąco zachęcam.

Przemysław Mierzwiak
Instytut Inżynierii Systemów Bezpieczeństwa
 
Literatura:
 
 
Zabezpieczenia 1/2008

Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów bez zgody redakcji zabronione / Zasady użytkowania strony